По повод текстот на Харалд Шенкер во Balkan Insight
Џабир Дерала
Па, легендите и реалноста се две различни нешта; поточно: пропаганда и
реалноста. Есма Реџепова беше самопрогласена кралица на ромската музика.
Поранешната југословенска пропаганда машинерија ја креира и лансира Есма како
еден од многуте агитпроп производи. Она што е Есма во независна Македонија е југо-инерција,
како толку многу други нешта. Нејзината музика, искрено, е далеку од тоа да
биде толку кралска како што таа самата и (пост)југословенските папагандни машини
тврдат; постојат повеќе други кралеви и кралици на ромската музика.
Нејзината хуманитарна работа има прилично спорна позадина. Таа е еден ситен
и ирелевантен политичар. Сé на сé, таа го доби
заслуженото место на евровизискиот натпревар на кој учествуваше по скандалозна
низа на настани дома - платени од граѓаните на Македонија.
Есма беше цитирана во српски весник каде користи погрдни називи за
хомосексуалците додека ги опишува организаторите на Евровизија и се обидува да
најде изговор за дебаклот на натпреварот. Покрај тоа, таа тврди дека нејзиниот
партнер во пеењето, младиот Лозаноски, хомосексуалците го штипкале по бифеата близу
евровизискиот настан. Срамно. Еден провладин медиум побрза да пушти романтична
приказна за Есма и нејзиното присуство на геј свадба во Амстердам. Но, штетата
е веќе направена.
Таа навистина е на иста линија со официјалната политика.
Користењето имиња и навреди за ЛГБТ заедницата е она што официјалната
политика на Македонија не се осмелува да го формулира на таков примитивен и
вулгарен начин, но тие сигурно го мислат тоа, ако го цениме нивниот став врз
основа на нивните активности и практики. Суштината е иста. Исто како што на
провладиниот круг на самопрогласените новинари и интелектуалци го кажува она
што политичката елита на власт го мисли, па Есма го тресна она што го тресна.
Тоа не е прв пат. И не е последен пат. ЛГБТ прашањето не е ни единствениот
проблем во овој контекст.
Есма е политичар повеќе од деценија. Таа отсекогаш беше миленик на
владејачките партии, секогаш облечени во шарени традиционални носии, даваше не
многу интелигентни изјави - секогаш на иста линија со владејачите. Таа е она
што од неа се очекува да биде: шарена, не премногу бистра и послушна. Како и
многу други послушни ликови кои - меѓу толку многу други нешта - кренаа рака во
знак на поддршка на подигањето на одвратното Скопје 2014 – шокантно глуп, кичест
и застрашувачки проект.
Нечестиви времиња повикуваат на нечестиви дела.
Me shkas: pas tekstit të Harald Shenkerit
në Balkan Insight
Xhabir Deralla
Ja që legjendat dhe realiteti janë dy gjëra të ndryshme; më saktësisht:
propaganda dhe realiteti. Esma Rexhepova ishte mbretëresha e vetëshpallur e
muzikës rome. Makineria propagandistike e ish-Jugosllavisë e krijoi dhe e
lancoi Esmën si një nga agjitprop produktet e shumta. Ajo çka është Esma në
Maqedoninë e pavarur është pasojë e jugo-inercionit, si dhe shumë gjëra të
tjera. Muzika e saj, sinqerisht, është larg asaj që të jetë mbretërore, siç e
quajnë atë ajo vetë dhe makinat propagandistike (post)jugosllave; ekzistojnë më
shumë mbretër dhe mbretëresha tjera të muzikës rome.
Puna e saj humanitare ka një prapavijë mjaft diskutabile. Ajo është një
politikane e imët dhe irrelevante. Kur t’i mbledhësh të gjitha, ajo e fitoi
vendin e merituar në garën evrovizive në të cilën mori pjesë pas një sërë
ndodhish skandaloze në shtëpi – me paratë e qytetarëve të Maqedonisë.
Esma u citua nga një gazetë serbe ku përdor fjalë fyese për homoseksualët
përderisa i përshkruante organizatorët e Evrovizionit dhe përpiqet të gjejë
arsyetim për debaklin në garën. Përveç kësaj, ajo thotë se partnerin e saj në
interpretimin, Lozanoskin e ri, homoseksualët e kanë ngacmuar në kafeteritë
afër sallës ku u mbajt festivali. Një medium proqeveritar shpejtoi të publikojë
storjen romantike për atë se si Esma ka marrë pjesë në një ceremoni dasme të
një çifti homoseksual në Amsterdam. Por, dëmi veçmë u bë.
Ajo vërtet është në linjë të njëjtë me politikën zyrtare.
Përdorimi i emrave dhe fyerjeve për komunitetin LGBT është ajo që politika zyrtare e Maqedonisë
nuk guxon ta formulojë në mënyrë aq primitive, por ata gjithsesi e mendojnë
atë, kur të merren parasysh aktivitetet dhe praktikat e tyre. Thelbi është i
njëjti. Njësoj sikurse edhe rrethi proqeveritar i gazetarëve dhe intelektualëve
të vetëshpallur e thotë atë që elita politike në pushtet e mendon, Esma vetëm
se e tha troç atë që e tha. Dhe kjo s’është hera e parë. Dhe s’është hera e
fundit. Gjithashtu edhe çështja e LGBT nuk është problemi i vetëm në këtë
kontekst.
Esma është politikane tash e mbi një dekadë më parë. Ajo gjithmonë ka qenë
e përkëdhelura e partive në pushtet, gjithmonë e veshur me petka tradicionale
të larmishme, jepte deklarata jo fort intelegjente – gjithmonë në vijë të njëjtë
me pushtetin. Ajo paraqitet ashtu siç pritet prej saj që të jetë: e larmishme,
jo fort e zgjuar dhe e dëgjueshme. Si dhe shumë “faca” të tjera të dëgjueshme
të cilët – ndër shumë punët tjera – ngritën dorën në shenjë përkrahjeje për
ngritjen e Shkupit 2014 të neveritshëm – një projekti shokant, kiç dhe
tmerrues.
Kohët e liga thirrin për vepra të liga.
No comments:
Post a Comment